Patron szkoły

„Kochaj prawdę i słońce.

Miej serce płomienne, gorące.

Przoduj w nauce i czynie,

A pamięć o tobie nie zginie”.

Aleksy Rżewski

Aleksy Rżewski

Aleksy Rżewski pierwszy prezydent wyzwolonej Łodzi w II Rzeczypospolitej w latach 1919 – 1923.

Odznaczony:

Krzyżem Komandorskim orderu „Polonia Restituta”;
Krzyżem Niepodległości z Mieczami;
Krzyżem Walecznych;
Krzyżem P O W;
Odznaką Nocy 7 – 8 listopada 1918 roku za rozbrojenie okupantów;
Krzyżem Legionowym;
Medalem Pamiątkowym za wojnę 1918 – 1921 roku;
Odznaką Pułkową 28 p. p. Strzelców Kaniowskich;
Złotą Honorową Odznaką Komendancką P. W.;
Krzyżem Komandorskim „Korony Rumuńskiej.

Samouk znający kilka języków, m.in.: niemiecki, francuski. Studia prawnicze i ekonomiczne ukończył dopiero jako dorosły człowiek. Zasłużył się przede wszystkim tym, że wprowadził w mieście powszechny obowiązek nauczania dzieci i młodzieży, co było unikalne na terenie całej Polski. Historyk Mirosław Jaskulski napisał: „ Łódź była pierwszym miastem na ziemiach byłego Królestwa Polskiego, które realizowało obowiązek szkolny i szedł on znacznie dalej niż ustawodawstwo krajowe”. Za jego kadencji wybudowano pierwszą miejską szkołę przy ulicy Zagajnikowej (obecnie Kopcińskiego) i rozpoczęto budowę kolejnych. Wprowadzono również ubezpieczenia pracownicze i uruchomiono Kasę Chorych. Wybudowano dwa mosty nad rzeką Łódką i na Jasieniu. Zmniejszono bezrobocie zatrudniając ludzi do prac publicznych np. przy budowie linii kolejowej Łódź – Kutno i elektryfikacji miasta. Aleksy Rżewski był nierozłącznie związany z Łodzią, choć rodzina pochodziła ze wsi Srebrna w gminie Rszew powiatu łódzkiego. Posiadała kilkanaście mórg i młyn, ale za udział w powstaniu styczniowym Moskale skonfiskowali majątek. Aleksy Rżewski urodził się 6 lipca 1885 roku w Łodzi przy ulicy Mikołajewskiej (obecnie Sienkiewicza). Mając kilkanaście lat musiał podjąć pracę jako robotnik fabryczny w łódzkiej przędzalni. W tym czasie związał się z Ligą Narodową – tajną, niepodległościową organizacją. Jednak już w 1903 roku należał do PPS-u. Brał udział w pracach kółek samokształceniowych i kolportażu. W 1904 roku wstąpił do organizacji bojowej Józefa Piłsudskiego i otrzymał pseudonim „Przebój” odzwierciedlający jego odwagę oraz zamiłowanie do ryzyka.
W 1905 roku został aresztowany pod wsią Cedrowice koło Łęczycy pod zarzutem podburzania chłopów przeciwko władzy rosyjskiej. Ze względu na czekający go proces zmienił nazwisko, ale działał dalej – jako desygnowany przez PPS sekretarz związków zawodowych robotników przemysłu włókienniczego na całe Królestwo Polskie, jednocześnie drukując w prasie konspiracyjnej PPS-u wiersze i artykuły o tematyce patriotycznej. Aresztowany, kolejny raz trafił do sieradzkiego więzienia, a 22. 02. 1908 roku został skazany i zesłany na Syberię, skąd – w krótkim czasie – uciekł w przebraniu kozaka. Powrócił do rodzinnego miasta, ale ciągłe prześladowania zmusiły go do wyjazdu do Francji. Tam działał w miejscowej Polonii: założył chóry, których uczestnicy zajmowali się nie tylko śpiewem, ale także uczestniczyli w kursach przyszłej walki zbrojnej o niepodległość oraz utworzył Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”. Wrócił do Łodzi w 1913 roku, kiedy została ogłoszona amnestia carska. Rozpoczął pracę jako tramwajarz na linii Łódź – Konstantynów. Po wybuchu I wojny światowej natychmiast rozpoczął werbunek do tajnej polskiej organizacji wojskowej powołanej przez Piłsudskiego.
W 1917 roku wybrano Rżewskiego do Rady Miejskiej. Jego publiczne wystąpienia oraz autorstwo tajnych ulotek, odezw i proklamacji przyczyniły się do aresztowania go przez władze niemieckie, ale wkrótce uciekł na teren byłego zaboru rosyjskiego znajdującego się wówczas pod okupacją austriacką.
W listopadzie 1918 roku Jędrzej Moraczewski – premier Rzeczypospolitej – mianował Rżewskiego komisarzem rządowym Łodzi. Pod rządami Rżewskiego przygotowano pierwsze wybory do Rady Miejskiej i w lutym 1919 roku wybrano go na Prezydenta Miasta. W czasie swej prezydentury do 1923 roku wprowadził powszechne nauczanie, wybudował szereg nowych gmachów szkolnych, ustanowił bibliotekę publiczną, muzeum nauki i sztuki. Pod jego patronatem rozpoczęto regulację rzek, brukowanie i oświetlenie elektryczne ulic. Zorganizował Wydział Oświaty w magistracie, sprowadził z dawnego zaboru austriackiego wielu nauczycieli polskich. Po zakończeniu kadencji został naczelnikiem U. S. C., a w 1927 roku otrzymał nominację na Urząd Starosty Powiatowego. W latach 1928/29, kiedy to tworzyły się nowe Oddziały i Koła PCK, Rżewski pełnił funkcję Prezesa Odrębnego Zarządu Oddziału Łódzkiego.
To również autor szeregu książek i artykułów dotyczących historii walk o niepodległość. Pisał m.in. o roli policji państwowej w niepodległym państwie. Na jego cześć wydano księgę zbiorową pt. „W służbie idei”. Z chwilą wybuchu II wojny światowej uczestniczył w organizowaniu w Łodzi podziemnego wojska. Jego działalność sprawiła, że stał się jednym z wielu działaczy przeznaczonych do likwidacji i umieszczonych na liście sporządzonej przez gestapo. Aresztowano go, osadzono na Radogoszczu i rozstrzelano 22. 12. 1939 roku w lasach lućmierskich.
Pozostał w pamięci Polaków jako człowiek twardego charakteru, szaleńczej odwagi, nieugięty, idealny, cały czas oddany niepodległości Polski, wspaniały samorządowiec, który na stanowisku prezydenta Łodzi w najtrudniejszych latach, tuż po I wojnie światowej, przyczynił wiele dobra i uruchomił organ działań kontynuowanych później przez następnych prezydentów miasta. Przejawem pamięci o nim są honorowe obywatelstwa Tuszyna, Aleksandrowa, Rudy Pabianickiej oraz nadanie jego imienia ulicom i szkołom.
„Nadając Szkole Podstawowej nr 116 imię Aleksego Rżewskiego, Rada Pedagogiczna i rodzice pragną przekazać młodemu pokoleniu wiedzę o historii naszego miasta i szkoły. Chcą również przybliżyć sylwetkę człowieka, który tworzył historię Łodzi i doskonale rozumiał ogromne znaczenie edukacji.”