Szkoła Podstawowa Nr 116
im. Aleksego Rżewskiego w Łodzi

Temat: Autorski program ćwiczenia uważności dla uczniów klasy pierwszej szkoły podstawowej.

Autor i realizacja innowacji: mgr Beata Kuśmierek

Czas realizacji: 12.2023 r.- 05.2024 r.

Miejsce innowacji: Szkoła Podstawowa Nr 116 w Łodzi

Adresat innowacji: Uczniowie klasy I a

Rodzaj innowacji: Organizacyjno-metodyczna

I Rozdział: Podstawa prawna innowacji

II Rozdział: Ogólna charakterystyka programu innowacji

III Rozdział: Zasady innowacji

IV Rozdział: Cele programu

V Rozdział: Metody, formy, realizacja

VI Rozdział: Ewaluacja

I Rozdział: Podstawa prawna:

- Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.)

- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 9 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków

prowadzenia działalności innowacyjnej i eksperymentalnej przez publiczne szkoły i placówki

(Dz. U. z 2002 r. Nr 56, poz. 506, z późn. zm.)

II Rozdział: Ogólna charakterystyka programu innowacji

Uważność to „szczególny rodzaj uwagi, nieosądzającej i intencjonalnie skierowanej na wybrany element bieżącego doświadczenia”. Mówiąc prościej, jest to nieosądzająca świadomość tego, co dzieje się z nami i wokół nas. Ta uważna samoobserwacja umożliwia przerwanie nawykowego błędnego koła, w którym często bezwiednie reagujemy na pojawiające się wewnętrzne i zewnętrzne wrażenia (bodźce) - agresją, awersją, lękiem i innymi intensywnymi, zwykle negatywnymi emocjami. Dzięki rozwijaniu mindfulness( czyli uważności), pojawia się bowiem „przerwa” pomiędzy spostrzeżeniem bodźca i nawykową reakcją na niego, dającą nam możliwość bardziej świadomej i zrównoważonej reakcji.

Na podstawie obserwacji w mojej klasie zauważyłam, iż dzieci mają deficyt uwagi i trudno im się skupić na tym co jest „tu i teraz”. Uczniowie klasy 1 a wydają się często przestymulowani, trudno się im oderwać od nadmiaru bodźców. Bardzo szybko wpadają w rozdrażnienie, tracą cierpliwość, dekoncentrują się i tworzą wokół siebie hałas. Dzieci podczas ćwiczeń będą uczyły się kształtować świadomość wewnętrznych i zewnętrznych doświadczeń, rozpoznawać swoje myśli i emocje, zauważać, kiedy ich uwaga odpływa.  Z uwagi na aktualne potrzeby w klasie zdecydowałam się na stworzenie projektu „Jestem uważny tu i teraz.” - wspierającego umiejętności uważnego przeżywania chwili obecnej, wyciszenia się i zatrzymani.

III Rozdział: Zasady innowacji

Innowacja przewiduje wdrażanie ćwiczeń uważności w czasie przerw śródlekcyjnych, które będą stanowiły kilkuminutowe fragmenty lekcji (5-10 min) wczesnoszkolnej w codziennych sytuacjach edukacyjnych. Podczas ćwiczeń dzieci będą uczyły się jak rozumieć swoje wewnętrzne złości, akceptować swoje emocje, zamiast je tłumić, a także pielęgnować życzliwość do innych. Wykonywanie ćwiczeń, pomoże im poprawiać koncentrację oraz radzić sobie, kiedy ogarną ich trudne emocje. Ćwiczenia stymulują wszystkie zmysły, przez co przyczyniają się do tworzenia nowych połączeń między synapsami nerwowymi, które powstają w wyniku interakcji pomiędzy organizmem a środowiskiem.

IV Rozdział: Cele innowacji i realizacja

Cel główny:

Poprawa funkcjonowania ucznia w kontekście jego koncentracji uwagi, rozumienia siebie i własnych emocji oraz konstruktywnego radzenia sobie z nimi.

Cele szczegółowe (uczeń):

- zdobywa większą zdolność skupiania uwagi;

-łatwiej się uspokaja i pojawia się większa odporność na trudne sytuacje, dzięki czemu łatwiej mu zachować się adekwatnie do okoliczności;

- umie wyciszyć organizm;

- umie koncentrować się na oddechu;

- stara się odizolować mentalnie od grupy;

- rozwija umiejętność relaksowania się;

- rozwija umiejętność koncentracji;

- staje się bardziej wrażliwy i empatyczny;

- pozwala sobie na chwilę zatrzymania;

- ćwiczy trudną sztukę uważności – „bycia tu i teraz”

VI Rozdział: Metody, formy, realizacja

Metody pracy: 

- podające: pogadanka, wyjaśnienie;

- praktycznego działania: ćwiczenia oddechowe, wyciszające, pogłębiające koncentrację;

- projekty plastyczne; 

-metoda gier dydaktycznych; 

-uczenie się przez działanie.

 Formy pracy: 

- praca w małych zespołach (3 – 4 osobowych);

-praca indywidualna (jednolita, zróżnicowana);

- praca w parac.

Realizacja innowacji:

Podczas zajęć zostaną wprowadzone elementy metody Eline Snel© zawarte w książkach: „Uważność i spokój żabki” oraz „Moja supermoc. Uważność i spokój żabki”. Ćwiczenia ujęte będą w bloki tematyczne:

 - Uważność żabki – oddech.

- Smak, węch, słuch, wzrok, dotyk.

- Świadomość własnego ciała.

- Osobista prognoza pogody.

- Trudne uczucia.

- Świat myśli.

- Fajnie jest być życzliwym.

- Tajemnica szczęścia.

         Przy realizacji innowacji niezbędne są nagrania dołączone do ww. książek oraz karty ksero z udostępnionych przez autorkę materiałów. Możliwe jest również wykorzystanie dodatkowych materiałów czy nagrań proponowanych przez innych trenerów uważności.

VI Rozdział: Ewaluacja

          Nadrzędne cele innowacji dotyczą rozwoju uczniów w obszarze koncentracji uwagi i emocji. Dla ewaluacji najistotniejsze będzie monitorowanie i obserwowanie zmian w funkcjonowaniu uczniów – czasu ich skupienia uwagi na określonej aktywności oraz umiejętności radzenia sobie z trudnymi emocjami. Zebrane w ten sposób informacje pomogą wyciągnąć odpowiednie wnioski, ukierunkują bieżące działania i ułatwią realizację celów podczas innych zajęć terapeutycznych.